Crkva brvnara Svetog Nikole : Drveni Dragulj Nacionalnog značaja
Smještena u pitomom zaseoku Tovilovići, nedaleko od Banja Luke, Crkva brvnara Svetog Nikole u Krupi na Vrbasu predstavlja jedinstven primjer drvene arhitekture i duhovne baštine. Ova crkva, sagrađena davne 1735. godine (prema predanju), odolijeva vremena i zadržava svoj značaj kao jedan od najvažnijih kulturno-istorijskih spomenika ovog kraja. Zbog svojih izuzetnih vrijednosti, crkva je 2012. godine proglašena nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine .
Istorija Crkve
Crkva Svetog Nikole, prema lokalnim predanjima, sagrađena je u 18. vijeku, iako precizni podaci o tačnoj godini izgradnje nisu poznati. Zanimljivo je da je, prema predanju, crkvu osvetio crnogorski vladika Janićije 1752. godine. U to vrijeme, izgradnja pravoslavnih bogomolja bila je pod strogim ograničenjima od strane osmanskih vlasti, pa je gradnja drvenih crkava bila češći izbor, jer su bile jednostavne za skrivanje i prilagodbu.
Crkva brvnara Svetog Nikole povezuje prošlost i sadašnjost, jer je služila kao mjesto okupljanja lokalnog stanovništva kroz vijekove, svjedoči o snazi vjere i povijesti ljudi ovog kraja.
foto:Igor Kelečević/krajinatour.ba
Arhitektura i Umjetnički Detalji
Arhitektura crkve prati tipičan stil gradnje za ovaj dio Balkana – drvene brvnare, gdje su zidovi izrađeni od masivnih drvenih greda, a krov je prvobitno bio prekriven šindrom, da bi kasnije bio zamijenjen limom. Zahvaljujući obnovi iz 2000. godine, vraćen je njen prvobitni izgled sa drvenim krovom.
Unutrašnjost crkve obiluje bogatim detaljima, a posebno se ističe stara kamena časna trpeza , postavljena na ukrašeni drveni stubac. Ikonostasna pregrada je iz tri dijela, ukrašena rustičnim ornamentima, dok su stupci priprate rezbareni i obojeni. Carijske dveri i ikone iz ranog 19. vijeka posebno su značajne, a gosti crkve mogu vidjeti i rijetke ruske i grčke gravure iz 18. i 19. vijeka.
Jedan od najdragocjenijih eksponata crkve je Jevanđelje iz Moskve , štampano 1778. godine, što svjedoči o bogatoj duhovnoj baštini ove crkve.
Legende o Crkvi Svetog Nikole
Crkva brvnara nije samo arhitektonsko čudo, već je i dom nekoliko fascinantnih legendi. Jedna od najpoznatijih priča govori o premještanju crkve na prvobitne lokacije, poznate kao Spasovine , na današnjem mjestu u Tovilovićima. Još jedna legenda kazuje o turskom begu Hadžiju Đumišiću, koji je uz mito lokalnog stanovništva izdao dozvolu za izgradnju crkve, jer je kasnije bio kažnjen i morao je platiti zlatom koliko je težak.
Ove legende dodaju dodatni sloj mistike i značaja ovoj svetinji, čineći je još zanimljivijom za posjetioce i ljubitelje istorije.
foto:Igor Kelečević/krajinatour.ba
Crkva Brvnara Danas
Danas, Crkva brvnara Svetog Nikole nije samo vjerski objekat, već i nezaobilazna destinacija za posjetioce koji žele osjetiti duh prošlih vremena i uživati u ljepoti jedinstvene drvene arhitekture. Njena blizina prirodnim ljepotama Krupe na Vrbasu , uključujući vodopade i mlinove, čini ovu crkvu idealnim mjestom za turiste koji žele istražiti spoj duhovne i prirodne baštine.
Posjetitelji često dolaze kako bi zapalili svijeću i pomolili se za sreću i blagostanje, vjerujući da crkva, sa svojim dugovječnim duhovnim značenjem, nosi posebnu moć.
foto:Igor Kelečević/krajinatour.ba
Praktične informacije za Posjetioce
Radno vrijeme : Crkva je otvorena tokom cijele godine za posjete.
Ulaznice : Posjeta crkva je besplatna, ali su donacije uvijek dobrodošle za održavanje crkve.
Vodiči i Ture : Lokalni vodiči nude ture koji uključuju obilazak crkve, manastira i drugih prirodnih i kulturnih znamenitosti Krupe na Vrbasu.
Parking : Dostupan je besplatan parking u blizini crkve, sa kratkom šetnjom do lokacije.
KULTURA I ISTORIJA KRAJINE : TRAGOVIMA PROŠLOSTI I NASLIJEĐA
KRAJINA TOUR
GRADOVI
Ključ
Da li ste znali?
Ključ je prvi put spomenut 1329. godine u dokumentima bana Stjepana II. Kotromanića, što svjedoči o njegovom dugom istorijskom značaju.
Srednjovjekovni Stari grad Ključ bio je važna fortifikacija koja je služila kao obrambeni centar za okolinu, a danas pruža nevjerovatan pogled na rijeku Sanu i okolni kraj.
Kroz Ključ je nekada prolazio poznati voz Ćiro , koji je bio ključan za povezivanje ovog kraja sa ostatkom Bosne i Hercegovine, kao i za ekonomski razvoj regije.
Rijeka Sana, jedna od najčistijih rijeka u zemlji, izvire u blizini Ključa i nudi izvrsne mogućnosti za ribolov, kampovanje i druge aktivnosti na otvorenom.
Banja Luka
Da li ste znali?
Banja Luka je 2018. godine proglašena “Evropskim gradom sporta”.
Grad ima jedinstven spoj osmanske i austrougarske arhitekture.
Čuveno Nektar pivo, koje se proizvodi u Banjaluci, jedno je od najstarijih u regiji, a počelo se proizvoditi 1873. godine.
Grad je poznat kao “zeleni grad” zbog brojnih parkova i drvorednih ulica.
Tvrđava Kastel jedna je od najstarijih građevina u Bosni i Hercegovini, koja datira iz rimskog perioda.
Čelinac
Da li ste znali?
Čelinac je poznat po bogatim šumama, koje su ključne za razvoj drvne industrije na ovom kraju.
Rijeka Vrbanja, koja prolazi kroz Čelinac, popularna je destinacija za ribolovce iz cijele regije.
Općina Čelinac je dom nekih od najstarijih osnovnih škola u regiji, uključujući OŠ “Miloš Dujić”, izgrađenu 1970. godine.
Šnjegotina, naselje u općini Čelinac, poznato je po očuvanoj netaknutoj prirodi, idealno za planinarenje i izlete.
Čelinac se nalazi na raskrsnici važnih puteva koji povezuju Banju Luku sa istočnim dijelovima Republike Srpske, što ga čini pristupačnim i dobro povezanim destinacijom.